Toespraak herdenking Sloedam
De jaarlijkse herdenking op de Sloedam vond plaats op zaterdag 25 oktober. De herdenking stond in het teken van respect en herinnering aan de hevige gevechten die hier tijdens de Slag om de Schelde in 1944 en de Franse Slag in 1940 plaatsvonden. Hieronder leest u de herdenkingstoespraak door mevrouw Y. van Mastrigt, burgemeester van de gemeente Middelburg
Dames en heren,
Geachte vertegenwoordigers van ambassades, gedeputeerde, aanwezigen. Wat fijn dat u hier vandaag bent.
Op deze historische plek is gestreden voor onze vrijheid. Als we om ons heen kijken, zien we hoe de geest van vrijheid volop aanwezig is: in de vorm van voorbijrijdende auto’s, een passerende trein en de activiteiten op de landbouwgronden. Hier is niet éénmaal, maar twee keer gestreden voor onze vrijheid.
85 jaar geleden, in mei 1940, verzetten dappere Franse soldaten zich hier tegen de oprukkende Duitse troepen. Tevergeefs. Vier jaar later, in november, slaagden Britse en Canadese troepen erin de dam terug te veroveren. Dit was een onmisbare stap richting de bevrijding van Walcheren.
Jaarlijks komen we hier bijeen om de militairen te herdenken die de ultieme prijs betaalden. Vandaag herdenken we hen die strijdend voor onze vrijheid ten onder zijn gegaan.
Wij herdenken hen en hun daden, en wij eren hen voor wat zij voor ons betekend hebben. Maar dit is ook het moment om bewust stil te staan bij wat vrijheid is, wat het voor ieder van ons inhoudt, en hoe wij er samen vorm aan geven.
Dit is tevens de reden waarom we deze momenten en de monumenten in ere moeten houden. Hier staan we gezamenlijk bewust stil bij het verleden, om ervan te leren voor de toekomst. Laat deze plek niet alleen over het steen en brons van de monumenten gaan, maar vooral over de verhalen die hier samenkomen.
Denk aan het verhaal van de Britse majoor John Dennis Charles Sixsmith, bevelvoerder van de B-Company van de 6th Cameronians tijdens Operatie Mallard.
Op 3 november 1944 stak zijn compagnie het Sloe over en veroverde de zeedijk. Majoor Sixsmith waagde herhaaldelijk zijn leven om gewonde manschappen te redden; hij was geliefd en werd bewonderd door zijn compagniescommandant, Luitenant Colonel Buchanan-Dunlop, die over hem zei: “Hij was een buitengewoon dapper officier en bijzonder geliefd bij zijn manschappen.” Hij sneuvelde vlak voor het bereiken van de Binnendijk toen hij gewonde soldaten in veiligheid probeerde te stellen.
Majoor John Dennis Charles Sixsmith was nog maar 28 jaar oud toen zijn leven abrupt werd beëindigd. Hij liet een vrouw en zoon achter. Dat is wat oorlog betekent. Wat hier in de oorlogsjaren is gebeurd, heeft niet alleen mensen in de omgeving geraakt, het had ook impact op families en gezinnen in Frankrijk, Groot-Brittannië en Canada.
De zoon, broer, vader of vriend die even daarvoor werd uitgezwaaid, kwam nooit meer terug. Ook voor de mensen die achter zijn gebleven is deze herdenking belangrijk. Het toont aan dat ook wij hun geliefde niet zijn vergeten, dat we dankbaar zijn en dat we door te herdenken bewust omgaan met het mooiste geschenk dat we ooit hebben ontvangen: onze vrijheid.
En dat gebeurt niet alleen hier, maar ook in het Bevrijdingsmuseum Zeeland. Daar wordt niet alleen verteld over het verleden, het is ook tastbaar aanwezig, bijvoorbeeld via enkele eigendommen van Majoor John Dennis Charles Sixsmith. Zijn kompas, bijbeltje, een notitieboekje en zelfs zijn doedelzak en sporran (Schotse tas) zijn daar te zien. De objecten die hij bij zich droeg in zijn laatste uren zijn geschonken door zijn zoon, Mike Sixsmith.
Deze persoonlijke bezittingen zijn meer dan memorabilia; ze houden de herinnering aan Majoor Sixsmith en zijn mede-officieren levend. Ze geven gezicht aan moed en opoffering en vormen een directe verbinding tussen verleden en heden.
Niet alleen op deze jaarlijkse dag, maar het hele jaar door bieden deze en andere tastbare herinneringen verdieping en reflectie op het verleden. Zo blijven de verhalen levend, worden de offers nooit vergeten en krijgt vrijheid steeds opnieuw betekenis.
Geachte aanwezigen,
Vandaag is onder ons een bijzonder eregast, de 100-jarige Schotse veteraan Don Turrell. Zijn aanwezigheid onderstreept de internationale verbondenheid en de gezamenlijke offers die zijn gebracht voor onze vrijheid. Als uiting van bijzondere waardering wil ik me nu rechtstreeks tot hem wenden en overschakelen op het Engels, zodat de heer Turrell zich persoonlijk aangesproken voelt.
Dear Mr. Turrell,
It is a special honour for all of us here to welcome you as our guest of honour. The next words I would like to address to you personally, in English, so that you may feel the gratitude and respect we wish to express in your own language.
We are deeply honoured by the presence of Mr. Don Turrell, a 100-year-old Scottish veteran of the Second World War. In 1944, he served with the 9th Battalion Cameronians , part of the 15th Scottish Infantry Division. Although his unit fought in North Brabant during Operation Pheasant, we remember today that kindred Scottish divisions, including the 52nd Lowland Division, were fighting here in Zeeland during the Battle of the Scheldt.
Your presence here, Mr. Turrell, bridges those shared stories of courage and sacrifice. You remind us that the freedom we cherish was hard-won by allies who stood together in the darkest days. On behalf of the people of Zeeland, we thank you — for your service, for your courage, and for being with us today as a living witness of our shared history.
Laten wij straks twee minuten stilte houden voor hen wiens levensreis ten einde kwam op het slagveld rondom de Sloedam. Laten we hen herdenken en dankbaar zijn voor wat zij ons hebben gegeven: onze vrijheid.
