Staalslakken in Middelburg

In de zomer van 2025 heeft de staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat een tijdelijk verbod ingesteld op het gebruik van staalslakken in toepassingen waarbij direct contact met mens, dier of water mogelijk is.

Dit besluit is genomen naar aanleiding van zorgen over mogelijke gezondheids- en milieurisico’s, zoals het vrijkomen van schadelijke stoffen bij blootstelling aan regen- of grondwater.

Wat zijn staalslakken?

Staalslakken zijn een bijproduct dat vrijkomt bij de productie van staal. In Nederland zijn ze vooral afkomstig van Tata Steel in IJmuiden. Het gaat om een hard, korrelig restmateriaal dat ontstaat tijdens het zuiveren van gesmolten staal. Vanwege de stevige bindende structuur is het jarenlang toegepast in de weg- en waterbouw, bijvoorbeeld als fundering onder een weg of voor de versterking van waterkeringen.

Situatie in Middelburg

Staalslakken zijn in het verleden door heel Nederland gebruikt en ook in Middelburg. Binnen de gemeente Middelburg zijn twee producten toegepast waarin staalslakken zijn verwerkt en een product waarbij fosforslakken zijn gebruikt. Deze producten liggen op verschillende locaties in de gemeente.

BGS-pad

Dit is een soort halfverharding, waarbij in de toplaag staalslakken zijn toegepast. Dit product is op een aantal locaties in Middelburg gebruikt op wandelpaden en parkeerplaatsen.

LD-mix

LD-mix is een mengsel van verschillende producten, waaronder staalslakken. Het is in Middelburg gebruikt als voegvulling tussen natuursteenkeien in parkeervakken en trottoirs.

Bij toepassing als voegmateriaal wordt het hard, zodat het er niet meer wordt uitgereden of eruit wordt geveegd. Daarnaast ontstaat er nauwelijks onkruidgroei.

Fosforslakken

Een ander product dat gebruikt werd als fundering onder verhardingen zijn producten met fosforslakken. Fosforslakken zijn bijproducten die vrijkomen bij de productie van fosforzouten.

Waarschijnlijk heeft Middelburg wel funderingen met fosforslakken in plaats van staalslakken. Zo is bij het project Meanderlaan een fosforslakkenfundering onder de rijbaan aangetroffen. Bij de herinrichting van de Meanderlaan worden de fosforslakken op verantwoorde wijze hergebruikt als funderingsmateriaal onder de rijbaan.

De gemeente heeft volgens de gebruikelijke procedures een uitgebreid onderzoek laten uitvoeren naar de kwaliteit van de fosforslakken, de onderliggende bodem en het grondwater. De resultaten van deze onderzoeken zijn positief en bevestigen dat het materiaal voldoet aan alle gestelde eisen.

Daarnaast is het ontwerp van de herinrichting voorgelegd aan GGD Zeeland. Op basis van hun beoordeling concludeert de GGD dat het hergebruik van fosforslakken onder de rijbaan, vanuit gezondheidsperspectief, veilig en verantwoord is.

Waar zijn producten met staalslakken gebruikt?

In onderstaande lijst zijn de locaties weergegeven waar de producten zijn toegepast. Het product LD-mix wordt al ca. 10-jaar toegepast. Het product BGS-pad wordt ongeveer 5 jaar toegepast in Middelburg.

Locaties staalslakken in Middelburg

Op deze plek staat een kaart van een externe website. Mogelijk plaatst deze website cookies. Door op de knop te klikken accepteer je deze cookies en wordt de kaart getoond.

Welke acties neemt de gemeente?

Bij herinrichtingsprojecten binnen de gemeente wordt altijd onderzoek gedaan naar de kwaliteit van de grond en het water binnen het project. Met de resultaten van de onderzoeken wordt voor de start van het project bekeken of het materiaal dat er dan ligt hergebruikt kan worden, of moet worden afgevoerd/gesaneerd.

Specifiek voor de gebruikte producten met staalslakken is advies gevraagd aan GGD om te onderzoeken wat de gevolgen en risico's zijn voor gezondheid en milieu. Ook is advies gevraagd hoe te handelen. De GGD Zeeland geeft aan dat er geen directe actie nodig is, zolang het materiaal stevig ligt en kinderen er niet mee spelen. We blijven de situatie volgen.

Aankomende projecten

Producten met staalslakken worden binnen de gemeente niet meer gebruikt. Voor geplande projecten is de nieuwe toepassing van bouwstoffen met staalslakken per direct gestopt en worden alternatieve materialen gezocht.

Product BGS-pad wordt verwijderd

De paden met het product BGS-pad zullen in 2026 allemaal vervangen worden door nieuwe paden. Het materiaal wordt vervangen door een ander product waar geen staalslakken in verwerkt zitten.

Product LD-Mix verwijderd bij herinrichting

Wanneer er aan de openbare weg gewerkt wordt waar LD-Mix gebruikt is, zal dit product direct verwijderd worden.

Wat zijn staalslakken?

Staalslakken zijn steenachtige restproducten uit de staalproductie. Het is een hard, korrelig materiaal dat jarenlang gebruik is als bijvoorbeeld fundering onder een weg of bij het versterken van dijken en dammen.

Waarvoor worden staalslakken gebruikt?

Staalslakken worden toegepast als:

  • Onderlagen van wegen en fietspaden
  • Geluidswallen
  • Dijkversterking
  • Afdekking van stortplaatsen
  • Verharding van paden
  • Soms als toeslagmateriaal in beton of asfalt

Zijn staalslakken gevaarlijk voor de gezondheid?

Bij verkeerd gebruik kunnen staalslakken irritatie veroorzaken aan ogen, huid en luchtwegen. Door stof met een hoge pH waarde kan men een bloedneus krijgen. Daarnaast kunnen schadelijke stoffen zoals zware metalen (chroom, nikkel, lood) uitlogen.

Wat zijn de milieueffecten van staalslakken?

  • Verhoging van pH in bodem en water (basisch milieu)
  • Uitloging van zware metalen
  • Mogelijke verontreiniging van grond- en oppervlaktewater

Mag ik staalslakken gebruiken in mijn tuin of oprit?

Nee. Gebruik in particuliere tuinen is verboden.

Wat zijn fosforslakken?

Een fosforslak is een restmateriaal dat vrijkomt bij de productie van fosfor.

Waarvoor worden fosforslakken gebruikt?

Fosforslakken worden gebruikt in de wegenbouw als funderingsmateriaal en in de waterbouw als bestortingsmateriaal voor stortebedden, bescherming van oevers en ontgrondingskuilen.