Notulen vergadering WARK 26 januari 2023

Een verslag van de vergadering van het Walchers Adviesteam Ruimtelijke Kwaliteit van 26 januari 2023.

Deel I: Adviezen ruimtelijke- /beeldkwaliteit

Aanwezig:

ir. L. Brink, architect, voorzitter
ir. A.G.M. Goemans, architect, lid
ing. P. Meulmeester, secretaris

Bachweg (Mortiere Ensemble) Middelburg

Voor: nieuwbouw zwemschool Middelburg
Architect: Joos Nijsse Architectuur
Advies: Akkoord mits

Het Walcherse Adviesteam Ruimtelijke Kwaliteit beoordeelt aanvragen op basis van de “Nota Ruimtelijke Kwaliteit gemeente Middelburg 2016”. Daarbij dient bij de beoordeling op dit bouwperceel met de volgende criteria rekening te worden gehouden: de vaste criteria en gebied 4 “Handel en kantoren”.

Het verder uitgewerkte plan voor het bouwen van een zwemschool op dit perceel is akkoord mits de hoogte van de tekst “Zwemschool” in de gevel maximaal 10% van de hoogte van de gevel bedraagt.

Buitenruststraat 20 Middelburg

Voor: het vernieuwen van een reclamemast
Aanvrager: handhaving
Advies: Niet akkoord

De bestaande reclamezuil op dit perceel doet door zijn zwaar verwaarloosde uiterlijk, in ernstige mate afbreuk aan redelijke eisen van welstand. Zowel op zichzelf als in relatie tot zijn omgeving.

Verzocht wordt de reclamezuil te laten verwijderen en/of zodanig op te knappen/te vervangen dat wordt voldaan aan de in de Nota Ruimtelijke Kwaliteit Bijlage 7) opgenomen criteria.

Duke Ellingtonstraat 119 Middelburg

Voor: het bouwen van een vrijstaande woning
Ontwerp: Selekthuis
Advies: Akkoord mits

Het aangepaste plan voor het bouwen van een vrijstaande woning op dit perceel is akkoord mits er een situatietekening wordt aangeleverd met daarop aangegeven de gemetselde erfscheiding aan de voorzijde.

Tevens wordt als suggestie meegegeven de zonnepanelen op het dak van de woning aan te brengen.

IJsselstraat 3-5 en Rijnstraat 42-54 Middelburg

Voor: het verbouwen en renoveren van twaalf woningen
Aanvrager: Woongoed Middelburg
Architect: Burosalt B.V.
Advies: Akkoord mits

Het plan voor het renoveren van deze twaalf woningen is akkoord mits alle nieuwe zonnepanelen op dezelfde manier worden geplaatst als aangegeven op tekening DO-01 van bestaand 3-3a (de achtergevel zuidoost). Dus in een aaneengesloten horizontale band.

Oude Koudekerkseweg 9 Middelburg

Voor: het renoveren van de voorgevel
Ontwerp: Advies- en Tekenburo Bouwkunde R. Willems B.V.
Advies: Akkoord

Het plan voor het renoveren van de voorgevel van dit pand voldoet aan de in de nota opgenomen criteria. Het voorstel is akkoord.

Parelmoervlinder 1 Middelburg

Voor: het bouwen van een vrijstaande woning
Ontwerp: Delmulle Nederland B.V.
Advies: Akkoord mits

Het aangepaste plan voor het bouwen van een vrijstaande woning op dit perceel is akkoord mits de voordeur in een donkere kleur wordt uitgevoerd.

Poelendaeleweg 33-38 en 45-51 Middelburg

Voor: het bouwen van 148 woningen 't Zand fase 1
Aanvrager: Woongoed Middelburg
Architect: Archikon B.V.
Advies: Akkoord mits

Het verder uitgewerkte plan voor een deel (acht woningen) van de nieuw te bouwen woningen in de wijk ’t Zand (148 woningen) is akkoord mits het boeiboord van de dakkapellen subtieler, minder hoog of met een “ verkenning”, wordt uitgevoerd.

Tevens wordt aandacht gevraagd voor het aantal hemelwaterafvoeren (hwa’s) aan de straatzijde. Indien een extra hwa nodig mocht blijken te zijn dan dient ook die extra hwa te worden voorzien van een “ aftimmering” als getoond. En wordt verzocht een extra, derde, raampje in de kopgevel aan de Baarsjesstraat op te nemen. Omdat specifiek op deze locatie een voetgangersroute langs de kopgevel loopt wordt belang gehecht aan meer “openheid” in deze kopgevel.

Reijersweg 6 Middelburg

Voor: het bouwen van een woning
Architect: Veldman Architecten
Advies: Aangehouden

Het plan voor het bouwen van een vrijstaande woning op dit perceel is onvoldoende aangepast aan de opmerkingen van het WARK van 22 september 2022, zie hieronder.

Advies WARK 22-9-22:

Het aangepaste plan voor het bouwen van een vrijstaande woning op dit perceel is akkoord mits:

de aanbouw aan de achtergevel wordt uitgevoerd als een “glazen” doosje/serre zonder dichte delen in de gevel;
de aanbouw/serre onder de goot van het hoofdgebouw blijft;
de aanbouw/serre niet “de hoek om wordt gezet”, vrij blijft van de hoek van het hoofdvolume. De kopgevel volledig op de grond zetten.

Het Adviesteam blijft bij haar vorige advies. Als mogelijke andere oplossing wordt voorgesteld de garage/berging onder de kap van de woning te brengen en het overstek van het dak aan de rechterzijde achterwege te laten (of aan beide zijden een overstek aan te brengen).

Tevens wordt de architect uitgenodigd voor overleg met het WARK.

Sir Winston Churchilllaan 12 Middelburg

Voor: het verbouwen van de woning
Aanvrager: Bouwbedrijf Kambier B.V.
Ontwerp: Bouwconsult37 B.V.
Advies: Akkoord mits

Het plan voor het verbouwen van deze woning is akkoord mits het bovenlicht boven de openslaande deuren in de rechterzijgevel (zuidoost) achterwege wordt gelaten.

Torenweg 2 Middelburg

Voor: het bouwen van een woning
Ontwerp: BWZ Adviseurs en Architecten
Advies: Akkoord mits

Het aangepaste plan voor het bouwen van een woning op dit perceel is akkoord mits:

er een meer uitnodigende entree wordt ontworpen;
de breedte/hoogte verhouding van de woning wordt aangepast. De woning is nu te breed ten opzichte van de hoogte.

Althoornweg 12/Paukenweg 2

De voorgelegde gevelbeplating is akkoord mits in de omgeving al eerder zwarte gevelbeplating is toegepast. zo niet dan wordt verzocht gevelbeplating in de kleur antraciet toe te passen.

Tevens wordt verzocht aan te geven of, en welke, profilering de zwarte gevelbeplating heeft.

Deel II: Adviezen monumenten/beschermd stadsgezicht/beeldkwaliteit

Aanwezig:

ir. L. Brink, architect, voorzitter
ir. A.G.M. Goemans, architect, lid
drs. K. Emmens, bouwhistoricus, lid
M.L.J. Bimmel, bouwhistoricus, lid
dr. ing. R. Stenvert, bouwhistoricus, (plaatsvervangend) lid
ing. P. Meulmeester, secretaris

Achter de Houttuinen 30 Middelburg

Voor: het vervangen van parasols door vaste zonoverkapping
Aanvrager: De Kloveniersdoelen B.V.
Advies: Akkoord mits

Het pand, de tuin achter het pand waar de vaste terrasoverkapping staat, is door de monumentendeskundigen voorafgaand aan de vergadering bezocht.

Het plan voor het vervangen van parasols door een vaste terrasoverkapping is akkoord mits:

de terrasoverkapping minstens één travee van de traptoren van het rijksmonument vandaan wordt geplaatst (er tussen traptoren en de overkapping minimaal vijf meter ruimte wordt gehouden);
de zonder vergunning in een kwetsbare natuurstenen lijst van de traptoren aangebrachte elektraleiding wordt verwijderd.

Het Adviesteam merkt tevens op dat het voornemen om zonnepanelen op de terrasoverkapping aan te brengen niet akkoord is. Door het aanbrengen van zonnepanelen op de overkapping wordt het geheel te veel een gebouw. En dat de toegepaste kunststof deur in de traptoren op geen enkele wijze past bij dit topmonument. Verzocht wordt deze te vervangen door een houten deur.

Als suggestie wordt, in afwijking van de Nota Ruimtelijke Kwaliteit in dit specifieke geval, meegegeven de zonnepanelen in de tuin aan te brengen. Kort achter de tuinmuur grenzend aan de Looierssingel en de zonnepanelen op te nemen in de groenstructuur. Een ontwerp daarvoor ziet het Team graag tegemoet.

Burggang-Bachtensteene Middelburg

Voor: het bouwen van 16 woningen
Aanvrager: Woongoed Middelburg
Architect: Bedaux De Brouwer Architecten B.V. Bna
Advies: Aangehouden

Het verder uitgewerkte plan (een structuur/ontwerp visie) voor het “ vernieuwbouwen” van dit complexje woningen uit de wederopbouw periode van na de tweede wereldoorlog wordt door de architect en de aanvrager mondeling toegelicht.

Het Adviesteam is enthousiast over het getoonde speelse en “warme” karakter en de kleine korrel die in de schetsen wordt gesuggereerd. Het uiteindelijke resultaat hangt daarbij sterk af van de verdere uitwerking, detaillering, met name aan de achterzijde.

Verzocht wordt bij de verdere uitwerking rekening te houden met onderstaande opmerkingen:

er zitten in het plan nu ook woningen onder de kap. Dat kan, maar de kap moet wel duidelijk een volwaardige (niet afgeknotte) kap blijven, zonder grote dakkapellen. Het wonen moet daaraan ondergeschikt zijn;
de achterzijde is nog onvoldoende in beeld gebracht.
de achterzijde mag doelmatig, maar moet daarbij wel voldoende kwaliteit hebben, (ook als verblijfsruimte). Voorkom daarbij een te groot contrast/kwaliteitsverschil tussen de voor- en achtergevel;
de galerij moet onlosmakelijk onderdeel zijn van de architectuur van het gebouw. De huidige impressie van de galerij kan wat het Adviesteam betreft speelser;
pas bij de overhoekse gevel op de begane grond geen afwijkende pui toe. Ook daar voordeuren toepassen als in de andere woningen. Mag best iets afwijken maar geen grote winkelpui of iets dergelijks;
er wordt veel waarde gehecht aan de kleur van het metselwerk, het metselverband, het voegwerk, metselwerkdetails, enz. Daarbij moet de wederopbouw architectuur (van het bestaande complexje en de omgeving) leidend zijn;
geef aan of en waar zonnepanelen zijn voorzien en de andere installaties. Een en ander moet zo onzichtbaar mogelijk worden geïntegreerd in de nieuwbouw;
onderzoek of een appartement onder de kap direct vanuit de poort/het stijgpunt kan worden ontsloten. Dat bied de mogelijkheid de galerij te onderbreken en zo visueel te verkleinen/minder dominant te maken;
onderzoek of de galerij ter plaatse van gevelopeningen in de gevel eronder, open kan blijven om meer licht in de woningen toe te laten;
zorg voor voldoende doorzicht, door de poort, naar het achterterrein;
laat Franse balkons op de begane grond aan de voorgevel achterwege;
de kwaliteit van binnenhof/tuin behouden en uitbouwen. Ontsluiting via de poort is akkoord.

Gortstraat 36 Middelburg

Voor: het verbouwen van kantoor tot kantoor en appartement
Ontwerp: BWZ Adviseurs & Architecten
Advies: Akkoord mits

Het verder uitgewerkte plan voor het verbouwen vaneen kantoor tot kantoor en appartementen is akkoord mits er alsnog een nadere uitwerking van/toelichting op de bouwfysische aspecten van de diverse ingrepen ter goedkeuring wordt ingediend.

Het openbreken van de zijmuur van de huidige keuken is akkoord.

Lange Delft 115 Middelburg

Voor: het verbouwen van het pand
Ontwerp: Contek Serooskerke
Advies: Niet akkoord

De met gekleurd spiegelglas uitgevoerde pui in de achtergevel van dit pand doet in ernstige mate afbreuk aan de architectuur van het pand en aan de karakteristiek en de uitstraling van het beschermde stadsgezicht. Het toepassen van gekleurd spiegelglas leidt tot een visueel exces en is niet akkoord.

Bij de eerdere beoordeling van het plan door het WARK was (nog) geen sprake van het toepassen van gekleurd spiegelglas. Het WARK zou in dat geval afwijzend hebben geadviseerd.

Het toepassen van gekleurd spiegelglas voldoet ook niet aan de criteria uit de Nota Ruimtelijke Kwaliteit. Daarin is opgenomen dat bij verbouw moet worden uitgegaan van het oorspronkelijke materiaal- en kleurgebruik van het pand. Dat is in dit geval niet gebeurd. Het Adviesteam ziet in dit geval geen aanleiding van de in de nota opgenomen criteria af te wijken.

Hoogstraat 10 Middelburg

Voor: het restaureren van het gehele pand en binnen het woonhuis opsplitsen in drie appartementen
Aanvrager: De Visser Holding B.V.
Advies: Niet akkoord

Het pand is voorafgaand aan de vergadering door de monumentendeskundigen van het WARK bezocht.

Het Adviesteam geeft op basis van het bezoek ter plaatse en de ingediende stukken aan dat het nu voorliggende plan wordt voorzien van een negatief advies. Het ingediende plan is niet akkoord.

Daarbij wordt opgemerkt dat het realiseren van drie appartementen in dit pand, onder andere als gevolg van de te nemen maatregelen op het gebied van brandveiligheid en isolatie (bouwfysische aspecten), te veel afbreuk doet aan de unieke monumentale waarden van dit rijksmonument.

Verzocht wordt de aanvraag in te trekken en een bouwhistorische verkenning, met waardenstelling, te laten uitvoeren. Deze verkenning dient als basis voor de restauratie/verbouw van het rijksmonument te worden gebruikt. Er wordt daarnaast, gezien de specifieke kwaliteiten van dit pand, sterk aanbevolen een restauratiearchitect in de arm te nemen.

Wat betreft de aangetroffen muurschildering/het historische behang worden vraagtekens gezet bij de intentie deze “in situ” te bewaren. Het achter voorzetwanden wegwerken van dit historisch gezien zeer unieke en waardevolle onderdeel van het pand, biedt op termijn waarschijnlijk onvoldoende garantie tegen beschadiging. Wellicht is het voorzichtig weghalen, conserveren en in een museum ten toon stellen een betere optie.

Tot slot merkt het Adviesteam op dat de ingediende tekeningen niet geheel overeenstemmen met wat ter plaatse is aangetroffen.

Plein 1940 2 Middelburg

Voor: het vervangen van ramen en glas
Ontwerp: Black Box Operations
Advies: Niet akkoord

Het adviesteam ziet ook bij dit aangepaste plan geen reden op haar advies van 24 november 2022 terug te komen en handhaaft haar advies dat het glas (de ramen) “in situ” moeten worden behouden.

Dit pand behoort tot het beperkte aantal beschermde wederopbouwpanden in Middelburg en is daardoor van extra belang voor de afleesbaarheid van de stadsgeschiedenis in en direct na de tweede wereldoorlog. Er is in de bestaande vensters/ramen nog dermate veel historisch waardevol glas aanwezig en de gevel is nog dermate intact, dat hergebruik van het glas/aanpassing van de ramen in dit specifieke geval te veel afbreuk doet aan het monument.

Het Adviesteam ziet in dit specifieke geval geen aanleiding van een belangrijk uitganspunt van het monumentenbeleid, “behoud gaat voor vernieuwing”, af te wijken. Het aangepaste voorstel is niet akkoord (geadviseerd wordt achterzetbeglazing toe te passen).

Schotelweg 5 Middelburg

Voor: het bouwen van een woning
Advies: Akkoord mits

Het aangepaste en verder uitgewerkte plan voor het bouwen van een vrijstaande woning op dit perceel is akkoord mits de kap op de berging ook aan de achterzijde los van het dak van de woning/het hoofdgebouw wordt gehouden en de kozijnen ook in het aanvraagformulier in hout worden aangeduid i.p.v. kunststof.

Het Adviesteam geeft tevens als advies mee voor het gevelmetselwerk een gedekte rode steen te kiezen (niet te bont en zonder “witte waas”).

Seisstraat 21 Middelburg

Voor: het verbouwen van het pakhuis tot woning
Architect: Thys + Gutberlet Architectuur
Advies: Aangehouden

Het pand is voorafgaand aan de vergadering door de monumentendeskundigen van het WARK bezocht.

De architect licht het plan mondeling toe.

Het Adviesteam spreekt haar verbazing uit over het feit dat het pand met historische kwaliteiten geen monument is. Mede om die reden wordt geadviseerd zo veel mogelijk van de rijke geschiedenis van het pand, waarvan de functie meerdere keren is gewijzigd van wonen naar pakhuis, te bewaren.

Door de functiewijzigingen in het verleden is een opbouw van (onder andere) de vloerbalklagen ontstaan die uniek is. Het behouden en in het zicht brengen van dergelijke elementen/bouwdelen levert extra kwaliteit op. Daarbij komt dat het weghalen van bestaande (constructieve) elementen ten koste kan gaan van de stabiliteit van het pand.

Tot slot merkt het Adviesteam op dat:

de nieuwe kap niet het sterkste onderdeel van het plan is. De snede in de dakverdieping oogt rommelig Een volledige kap, zonder terug liggend deel, is wellicht sterker;
handhaaf in de achtergevel meer metselwerk. Het over bijna de volle hoogte van het pand aanbrengen van een pui oogt wezensvreemd, zeker in combinatie met een serre en een balkon. Een duidelijke visuele scheiding tussen serre en balkon is gewenst;
het toepassen van plaatmateriaal in de (kop)gevel is niet toegestaan. De toevoeging aan de kap kan eenvoudiger. Een rond raam en de dakvorm zijn niet passend (en wel zichtbaar vanaf de openbare ruimte).

Sint Janstraat 34 Middelburg

Voor: het realiseren van vier hotelkamers en aanpassen van de gevelkleuren
Aanvrager: Restaurant Basalt Middelburg B.V.
Ontwerp: Hans Kasse Bouwkundig Ontwerp- en Adviesburo
Advies: Niet akkoord

Het voorstel voor het schilderen van de gevel en het vervangen van de bestaande rode dakpannen door zwarte dakpannen voldoet niet aan de in de nota opgenomen criteria. Het voorstel is niet
akkoord.

Het schilderen van schoon metselwerk is in het beschermde stadsgezicht van de binnenstad niet toegestaan.

De bestaande rode dakpannen vormen samen met de rode kleur van het metselwerk een eenheid en zijn kenmerkend voor de architectuur en de uitstraling van het pand. Om die reden is het vervangen van de rode pannen door zwarte pannen niet akkoord.

Spuistraat 8 Middelburg

Voor: het plaatsen van zonnepanelen op het dak van de woning
Advies: Niet akkoord

Het plaatsen van zonnepanelen op het voordakvlak van dit rijksmonument voldoet niet aan de in de Nota Ruimtelijke Kwaliteit opgenomen criteria. Het voorstel is niet akkoord.

Het voordakvlak is vanaf de straat, de openbare weg goed zichtbaar. Het Adviesteam ziet om die reden geen aanleiding van de criteria af te wijken.

Het aanbrengen van zonnepanelen op het achterdakvlak behoort wel tot de mogelijkheden (voldoet wel aan de criteria), wanneer in een eenduidige rechthoekige vorm gelegd.

Van Cittersstraat 69 Sint Laurens

Voor: het uitbreiden van de dorpskerk
Aanvrager: Laboratorium voor Architektuur
Advies: Niet akkoord

De architect is bij de behandeling van het plan aanwezig en licht het plan kort toe. Het ontwerpuitgangspunt was een duidelijk onderscheid te maken tussen de bestaande kerk met aanbouw en de nieuw te bouwen uitbreiding.

De voorzitter legt uit dat het nu voorliggende plan op zichzelf een mooi ontwerp is. Het ontwerp past echter niet in de omgeving, bij het rijksmonument, en de kerk. Bovendien is een erg lastig aspect dat het monument nu uit de kerkzaal en een aanbouw bestaat, aan welke aanbouw nu nog een aanbouw gekoppeld zou moeten worden. Om die reden adviseert het Adviesteam negatief.

De nieuwbouw steekt buiten de lijn van de steunberen van de kerk uit en is wat betreft verschijningsvorm te dominant, eist te veel de aandacht op, contrasteert te veel met de monumentale kerk (zowel in vorm, materiaal, kleur als architectuur). De kerk vraagt om een meer terughoudend ontwerp, ook wat betreft vorm en materiaalgebruik.

Geadviseerd wordt:

de nieuwe aanbouw binnen de door de stedenbouwkundige van de gemeente aangegeven contour te realiseren;
de nieuwe aanbouw direct tegen de bestaande aanbouw aan de kerk te plaatsen en de nieuwe aanbouw terughoudend te detailleren, zodanig dat het als “vanzelfsprekend” past in de omgeving;
gebruik voor de gevels van de aanbouw keramisch materiaal of natuursteen in een kleur passend bij de kerk.

De architect geeft aan zich niet in het advies te kunnen vinden.

Klein Vlaanderen 77-89

De getoonde extra vluchttrap bij dit woningbouwcomplexje is op de aangegeven plaats akkoord. Verzocht wordt te onderzoeken of de kolommen onder het bordes van de trap achterwege kunnen blijven.

Deel III: Vooroverleg

Aanwezig:

ir. L. Brink, architect, voorzitter
ir. A.G.M. Goemans, architect, voorzitter
ing. P. Meulmeester, secretaris

Koudekerkseweg parkvilla’s Middelburg

Voor: het bouwen van een twee appartementenblokjes

Architect: Archikon/BoschSlabbers
Aanvrager: Zeeland Wonen
Advies: Aangehouden

De landschapsarchitect en de architect lichten het aangepaste en verder uitgewerkte plan voor het bouwen van twee appartementen gebouwtjes in het groen mondeling toe.

Het Adviesteam geeft aan dat in de verdere uitwerking van het plan veel aandacht is besteedt aan de opmerkingen van het WARK van 16 oktober 2020.

Verzocht wordt de volgende opmerkingen nog in het plan te verwerken:

het entreegebied ziet er onrustig uit, met relatief veel verharding. Onderzoek of er op enkele plaatsen, bijvoorbeeld bij de hellingbanen, nog meer groen kan worden toegepast;
geef aan welke bomen worden verwijderd (en welke worden toegevoegd);
het Adviesteam mist de strakke belijning uit het vorige plan. De toen getoonde/gesuggereerde eenvoud en abstractie is in het huidige plan voor een deel verloren gegaan. Opgemerkt wordt dat het ontwerp beter wordt van minder “speelsheid”;
de getoonde witte belijning is te grof. Deze dient te worden geminimaliseerd, subtieler/ranker/”scherper” te worden vormgegeven. Het vorige plan was ook wat dat betreft eleganter;
laat de ten opzichte van het vorige plan geïntroduceerde verticale geveldelen niet over de volle hoogte gebouwtjes doorlopen. Benadruk de horizontaliteit van de gebouwtjes;
het getoonde hekwerk/de getoonde impressie van het hekwerk dient ook werkelijk te worden gerealiseerd. Dat onderdeel is cruciaal voor het ontwerp;
onderzoek of de gang op de begane grond korter kan;
het gekozen contrast in metselwerk tussen de appartementen en het landgoed is nu wel groot. Dat zou minder mogen.

Essenvelt middengebied Middelburg

Voor: het bouwen van diverse woningtypen
Architect: NBArchitecten
Aanvrager: Ontwikkelcombinatie Essenvelt cv
Advies: Aangehouden

De architect licht het plan voor het bouwen van diverse woningtypes in het “middengebied” van Essenvelt mondeling toe.

Het Adviesteam complimenteert de architect met de doorlopende groen zone door het plan en met de uitgebreide, verzorgde presentatie.